Grab pospolity

•  E-mail

Carpinus betulus L. — grab pospolity (ang. European hornbeam)

Rodzina: Corylaceae — leszczynowate

Drzewo wysokości 15-25 m. Korona zazwyczaj regularna, kulista czasami szerokoowalna. Korowina przez długi czas gładka, popielata z ciemnymi, podłużnymi smugami. Pień na przekroju poprzecznym falisty. Pędy nieco zygzakowate, ciemnoszare, w młodości owłosione, później nagie. Pąki ostro zakończone, przylegające do pędu, liściowe mniejsze od kwiatowych. Liście skrętoległe, do 15 cm długości, eliptyczne lub wąskojajowate, na brzegach podwójnie, ostro i drobno piłkowane. Jesienią przebarwiają się na żółto. U młodych drzew liście po zaschnięciu utrzymują się na pędach przez zimę i opadają dopiero na wiosnę. Kwiaty rozdzielnopłciowe, jednopienne, bez okwiatu, ukazują się wczesną wiosną wraz z rozwojem liści. Owoce – orzeszki osadzone u nasady trójklapowego skrzydełka, zebrane w owocostany dochodzące do 15 cm długości. Dojrzewają we wrześniu i są ulubionym pokarmem wielu ptaków.
Występowanie. Europa, Kaukaz, południowo - zachodnia Azja. W górach Europy do 1300 m n.p.m. (Alpy). W Polsce na całym niżu oraz na pogórzu, zwykle do 600 m n.p.m. Najwyżej położone stanowisko na wys. 900 m n.p.m. (Bieszczady). Siedliska żyznych lasów liściastych. Gatunek charakterystyczny dla lasów dębowo-grabowych.

Grab ma bardzo korzystny wpływ na mikroklimat lasu, wpływa dobrze na glebę, ponieważ ją ocienia, daje obfity opad łatwo rozkładającej się ściółki i nie przyczynia się do tworzenia kwaśnej próchnicy. Bardzo dobrze znosi strzyżenie i formowanie, od dawna jest używany na żywopłoty i szpalery. Żywopłoty grabowe należą do najlepszych, są zwarte i trudne do przebycia. Drewno grabowe jest bardzo ciężkie, w stanie świeżym porównywalne z dębem, cięższe od wody, z naszych gatunków najcięższe. Drewno grabu jest doskonałym opałem, gdyż pali się wolno i daje dużo ciepła. Twardego i sprężystego drewna używano w stolarstwie i kołodziejstwie. Wytwarzano z niego kopyta szewskie, trzonki do różnych narzędzi, czółenka tkackie i instrumenty muzyczne.