Katedra Entomologii i Ochrony Środowiska w ramach działalności naukowej zajmuje się szerokim wachlarzem problemów związanych z naukami o życiu, a ściślej różnymi aspektami doskonalenia wiedzy z zakresu ochrony różnorodności biologicznej, ochrony roślin, ekologii oraz ochrony środowiska. Ma to swoje odzwierciedlenie w licznych tematach badawczych realizowanych z pasją przez poszczególnych pracowników Katedry.

   Podejmując badania naukowe kierujemy się aktualnymi potrzebami społeczeństwa, szczególnie w zakresie szeroko rozumianej ochrony różnorodności biologicznej. Pracownicy Katedry zajmują się problematyką związaną z ochroną tejże różnorodności poprzez wzmocnienie podstaw naukowych ochrony jej poszczególnych komponentów, kładąc nacisk na entomofaunę, w której się specjalizujemy. Ponadto bierzemy udział w różnego rodzaju inicjatywach zmierzających do praktycznego wdrożenia zdobytej wiedzy (ekspertyzy, plany ochrony różnego rodzaju czy monitoring gatunków NATURA 2000) oraz w inicjatywach edukacyjnych (np. współpraca z ośrodkami edukacji leśnej, uczestnictwo w konferencjach popularno-naukowych). Katedra zajmuje się również udoskonalaniem metod oceny środowiska przyrodniczego w oparciu o elementy biotyczne (np.: różne grupy owadów w środowiskach wodnych i lądowych) oraz abiotyczne (np.: hydromorfologia rzek).

     Coraz bardziej zauważanym elementem dbałości o różnorodność biologiczną jest doskonalenie metod produkcji roślinnej (integrated pest management). W prowadzonych badaniach naukowych Katedra poddaje się również temu nurtowi poprzez rozpoznawanie biologii agrofagów (głównie mszyc) i towarzyszących im wybranych czynników oporu środowiska (parazytoidy, drapieżcy), doskonalenie metod ochrony roślin przed patogenami i szkodnikami oraz właściwe kształtowanie krajobrazu rolniczego. Ostatniemu z wymienionych zagadnień nasz zespół badawczy poświęca ostatnio najwięcej uwagi prowadząc badania nad wzbogaceniem monokultur rolniczych o różne elementy zwiększające mozaikowatość tych sztucznych środowisk (np. zastosowanie na poletkach mieszanek roślin nektarodajnych, pozostawianie ugorów oraz naturalnych struktur w krajobrazie rolniczym).

     Nasze badania mają charakter badań podstawowych oraz aplikacyjny, szczególnie te prowadzone w ramach ochrony przyrody i ochrony roślin. Do głównych kierunków badawczych Katedry należą:

 

1) Ocena różnorodności biologicznej, ochrona naturalnych zasobów i ekologia owadów (z rzędów: chruścików – Trichoptera, chrząszcze – Coleoptera, błonkówki – Hymenoptera, motyle – Lepidoptera, muchówki – Diptera, pluskwiaki – Hemiptera) ze szczególnym uwzględnieniem naturalnych ekosystemów

2) Biologia, rozsiedlenie i dynamika rozwoju wybranych grup agrofagów (głównie z rzędów: chrząszcze – Coleoptera, motyle – Lepidoptera, muchówki – Diptera, pluskwiaki – Hemiptera)

3) Waloryzacja i ocena wartości przyrodniczej wybranych, naturalnych ekosystemów Polski na podstawie elementów biologicznych, morfologicznych i fizykochemicznych

4) Doskonalenie i optymalizacja metod ochrony roślin przed szkodnikami i patogenami z uwzględnieniem metod biologicznych

 

Powyższe kierunki badań stanowią od lat główne punkty zainteresowania pracowników Katedry. Wyniki uzyskane poprzez ich realizację staja się też elementem procesu dydaktycznego, szczególnie w ramach takich kierunków jak Architektura Krajobrazu, Agronomia, Medycyna Roślin, Ochrona Środowiska, Ogrodnictwo oraz Rolnictwo.

Osoby zainteresowane efektami naszej działalności naukowej zachęcamy do przeglądu opublikowanych przez pracowników Katedry publikacji.

 

Aktualne realizowane tematy badawcze:

• Waloryzacja i ocena wartości przyrodniczej naturalnych i przekształconych ekosystemów Polski na tle Europy, z uwzględnieniem elementów biologicznych, morfologicznych i fizykochemicznych.

Kierownik tematu: prof. dr hab. Janusz Nowacki

Źródło finansowania: dotacja na utrzymanie potencjału badawczego MNiSW

 

• Optymalizacja skuteczności działania grzybów owadobójczych przeciwko mączlikowi szklarniowemu (Trialeurodes vaporariorum Westw.) w warunkach niskiej wilgotności względnej powietrza poprzez modyfikację właściwości cieczy i naniesienia kropli.

Kierownik tematu: dr inż. Henryk Ratajkiewicz

Źródło finansowania: NCN projekt nr: N N310781340 na lata 2011-2014

 

• Wpływ mieszanki kwitnących roślin na bioróżnorodność stawonogów naziemnych w wybranych uprawach rolniczych w Jarosławcu koło Środy Wielkopolskiej.

Kierownik tematu: prof. dr hab. Janusz Nowacki

Źródło finansowania: zlecenie BASF

 

Projekty badawcze realizowane w minionych latach:

• Geneza fauny motyli (Lepidoptera) Tatr. Termin realizacji: 1996 – 1999 (Grant KBN)

Kierownik projektu – prof. dr hab. J. Nowacki

 

• Restoration of carbon sequestrating capacity and biodiversity in abandoned grasslands on peatland in Poland. Termin realizacji: 2001-2002 (Projekt finansowany przez Dutch Ministry of Foreign Afairs)

Koordynator projektu – prof. dr hab. P. Ilnicki

 

• Program ekorozwoju gminy Dzierzgoń 1995 – 1996 (Projekt zamawiany, KBN).
  

Kierownik projektu – prof. dr hab. P. Ilnicki

 

• Zmiany w faunie motyli środowisk naskalnych muraw kserotermicznych w Pieninach wywołane funkcjonowaniem zbiorników wodnych, na przykładzie sówkowatych i zwójkowatych (Lepidoptera: Noctuidae, Tortricidae). Termin realizacji: 2004 – 2007. (Grant MNiSW)
  

Kierownik tematu – prof. dr hab. J. Nowacki

 

• Dynamika i intensywność porażenia biegaczowatch (Coleoptera, Carabidae) przez gregaryny (Sporozoa, Gregarinomorpha) w środowiskach leśnych i agrocenozach.” Termin realizacji: 2006 – 2009 (Grant nr 0787/P01/2006/30). (Grant MNiSW)
  

Kierownik projektu – dr inż. P. Sienkiewicz

 

• Struktura zgrupowania dendrofilnych gatunków mszyc występujących na terenie Arboretum Kórnickiego – grant promotorski. Termin realizacji: 2009 – 2010 (Grant promotorski MNiSW)
  

Kierownik projektu – prof. dr hab. Barbara Wilkaniec

 

Prace doktorskie zrealizowane w Katedrze:

Efektem działalności naukowej Katedry są również prace doktorskie. Poniżej przedstawiamy ich listę uwzględniając prace zrealizowane jeszcze przed połączeniem jednostek (vide historia):

1. Stanisław Burdajewicz – Studia nad morfologią, biologią i występowaniem pryszczarka namalinka (Thomasiana theobaldi Barnes) w Polsce.
2. Beata Borowiak-Sobkowiak – Biologia i ekologia mszyc (Homoptera, Aphididae) występujących na malinie (Rubus idaeus L.).
3. Lech Buchholz – Chrząszcze z nadrodziny sprężyków (Coleoptera: Elateroidea) rezerwatu leśno-stepowego w Bielinku nad Odrą.
4. Marek Bunalski – Analiza zgrupowań chrząszczy koprofagicznych (Coleoptera: Scarabaeoidea) na pastwiskach w okolicach Szamotuł.
   
5. Ewa Dolańska-Niedbała – Wpływ szaty roślinnej obrzeży sadu jabłoniowego na dynamikę zgrupowań parazytoidów z podrodziny Pimplinae (Hymenoptera, Ichneumonidae).
6. Krzysztof  Frąckiel – Analiza porównawcza zgrupowań sówkowatych (Lepidoptera, Noctuidae) w dolinie Biebrzy na obszarze Biebrzańskiego Parku Narodowego.
7. Katarzyna Góra – Wpływ wybranych biopreparatów i substancji pochodzenia naturalnego na rozwój grzyba Trichoderma harzianum (Rifai) występującego w uprawie pieczarki dwuzarodnikowej Agaricus bisporus (Lange) Imbach.
8. Krzysztof  Górecki – Przyczyny zmian ilości biogenów w wodach rzeki Warty na odcinku Oborniki-Skwierzyna.
9. Wojciech Kubasik – Zwójkowate (Lepidoptera, Tortricidae) środowisk sadowniczych okolic Poznania.
10. Piotr Lewandowski – Ekomorfologiczna waloryzacja dróg wodnych Wielkopolski.
11. Bartosz  Melcer – Udział obszarowych i punktowych źródeł emisji związków azotu i fosforu w eutrofizacji cieków dorzecza Baryczy.
12. Wanda Nowacka – Fauna skoczków (Cicadinea) lucerny i koniczyny oraz ich udział w przenoszeniu wirusów roślinnych.
13. Janusz Nowacki – Studia faunistyczno-ekologiczne nad sówkowatymi (Lepidoptera, Noctuidae) doliny środkowego biegu Warty.
14. Marcin Olejnik – Ocena możliwości wykorzystania zdjęć lotniczych i satelitarnych w hydromorfologicznej waloryzacji rzek nizinnych.
15. Hanna Piekarska-Boniecka – Studia nad bionomią gąsienicznika Itoplectis maculator (Fabr.) (Hymenoptera, Ichneumonidae) w warunkach sadów Wielkopolski.
16. Justyna Ratajczak – Struktura zgrupowania dendrofilnych gatunków mszyc (Hemiptera, Aphidoidea) występujących na terenie Arboretum Kórnickiego.
17. Paweł Sienkiewicz – Struktura zgrupowań epigeicznych biegaczowatych (Coleoptera, Carabidae) łąk okresowo zalewanych w dolinie środkowego biegu Warty.
18. Janusz Sosiński – Zmiany w rozsiedleniu miernikowcowatych (Lepidoptera, Geometridae) w środkowej Wielkopolsce w okresie ostatnich 150 lat.
19. Agnieszka Suder-Byttner – Afidofauna (Hemiptera, Aphidodea) w zakrzewieniach i zadrzewieniach sąsiadujących z sadem.
20. Katarzyna Sztukowska – Bionomia i ekologia monofagicznych gatunków mszyc Periphyllus hirticornis (Walk.) i Periphyllus coracinus (Koch) zasiedlających klony.
21. Paweł Trzciński – Wpływ żerowania mszycy jabłoniowo-babkowej Dysaphis plantaginea (Pass.) (Homoptera, Aphididae) na plonowanie jabłoni.
22. Roman Wąsala – Struktura zgrupowań sówkowatych (Lepidoptera, Noctuidae) występujących w ekosystemach na terenie LZD Siemianice.
23. Barbara Wilkaniec – Badania nad parazytoidami mszyc jabłoniowych dla potrzeb integrowanej metody ochrony sadów.
    
24. Robert Wójcik – Dynamika płytkich wód podziemnych zmeliorowanych gleb południowo-wschodniej Wielkopolski.

 

Organizacja konferencji i sympozjów:

XLIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Entomologicznego w Roku Jubileuszowym 75-lecia PTEnt. 4-6 września 1998 roku, Poznań

Ogólnopolska Konferencja Naukowa z cyklu Ochrona owadów w Polsce nt.: „ Ochrona owadów w Polsce u progu integracji z Unią Europejską”.  23-24 września 1999 roku, Kraków

XIIth European Congress of Lepideptorology, 29 maja – 2 czerwca 2000 roku, Białowieża

XLIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Entomologicznego oraz Konferencja Naukowa nt.: „Perspektywy rozwoju entomologii polskiej w XXI wieku”. 14-16 września 2001roku, Spała

Międzynarodowa Konferencja nt.: „Odbudowa Zdolności Wchłaniania Węgla oraz Bioróżnorodność Nieużytkowanych Torfowisk w Polsce.” 17-18 maja 2002 roku, Poznań

XLV Zjazd Polskiego Towarzystwa Entomologicznego oraz III Ogólnopolska Konferencja Naukowa z cyklu Ochrona owadów w Polsce nt.: „Parki narodowe i rezerwaty przyrody w Polsce jako naturalne ostoje europejskiej fauny owadów”. 17-19 września 2004 roku,  Białowieża

 

 

IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa z cyklu Ochrona owadów w Polsce nt. „Badania entomologiczne a obecna sytuacja prawna i organizacyjna ochrony przyrody”. 3-5 lipca 2006 roku, Zwierzyniec

XLVI Zjazd Polskiego Towarzystwa Entomologicznego oraz V Ogólnopolska Konferencja Naukowa z cyklu Ochrona owadów w Polsce nt.: „Różnorodność biologiczna owadów Polski – aktualny stan badań oraz perspektywy jej ochrony”. 20-22 września 2007, Poznań

Jubileuszowy Zjazd Polskiego Towarzystwa Entomologicznego z okazji 85-lecia oraz Ogólnopolska Konferencja Naukowa nt.: „Społeczna i Naukowa – Rola ruchu entomologicznego w Polsce”. 26-29 czerwiec 2008 roku, Bystre k. Baligrodu – Lwów

 

 

XLVIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Entomologicznego oraz V Ogólnopolska Konferencja Naukowa z cyklu Ochrona owadów w Polsce nt.: :Entomofauna górska – stan aktualny oraz perspektywy jej ochrony w Polsce”, 16-19 września 2010, Huta Szklana

XLIX Zjazd Polskiego Towarzystwa Entomologicznego oraz VII Ogólnopolska Konferencja Naukowa z cyklu Ochrona owadów w Polsce nt. „Projekt Natura 2000 jako narzędzie ochrony przyrody w Polsce – stan aktualny i perspektywy na przyszłość”, 12-15 września 2013, Puszczykowo k. Poznania

Ponadto pracownicy Katedry zorganizowali w minionych latach liczne sympozja naukowe, głównie w ramach Sekcji tematycznych Polskiego Towarzystwa Entomologicznego. 

 

Powrót do STRONY GŁÓWNEJ