Historia

Przed przystąpieniem do omówienia aktualnej działalności dydaktycznej Katedry należy podkreślić, iż zadania dydaktyczne Katedry w porównaniu z okresem początkowej działalności w latach 1921-39 i stanem z lat 60-tych, gdy Katedrę przeniesiono na nowo utworzony Oddział Melioracji Wodnych, poważnie wzrosły. Powiększyła się bowiem zarówno liczba przedmiotów realizowanych przez pracowników Katedry jak i liczba studentów. Na przykład na I rok Oddziału Melioracji Wodnych w roku akad. 1962/63 przyjęto 30 osób, w roku 1973/74 liczba ta wzrosła do 60 osób, a obecnie wynosi 99 osób. Pojawiły się też nowe kierunki studiów takie jak np. Ochrona Środowiska (od 1995 r.) z liczbą 128 studentów w roku bieżącym. Rozszerzono ponadto ofertę kształcenia w systemie zaocznym. Na kierunku Inżynieria Środowiska studiuje obecnie 110 osób w Poznaniu i 72 osoby w Powodowie, a na kierunku Leśnictwo 79 osób.

Oferta dydaktyczna Katedry Geodezji przedstawiona w tabeli nr l jest obecnie skierowana do studentów 4 wydziałów – Melioracji i Inżynierii Środowiska (WMiIŚ), Leśnego, Rolniczego oraz Ogrodniczego i obejmuje 10 przedmiotów obligatoryjnych, 10 przedmiotów fakultatywnych oraz 4 przedmioty specjalizacyjne. Dla zasygnalizowania kilku problemów wykaz tych przedmiotów wraz z liczbą godzin przeznaczonych na poszczególne zajęcia zestawiono wg stanu na 1.09.2001r.

Niepokój budzą bowiem zmiany wprowadzone w bieżącym roku akademickim, gdyż przedmioty specjalizacyjne nr 2 i 3 przejęła Katedra Urządzania Lasu, a liczba godzin z przedmiotu obligatoryjnego nr l uległa obniżeniu i wynosi obecnie 20 godzin wykładów, 40 godzin ćwiczeń oraz 30 godzin ćwiczeń terenowych. W przyszłym roku akademickim nie będzie też ćwiczeń w ramach przedmiotu specjalizacyjnego nr 1, a w nowym programie studiów nie ma miejsca dla przedmiotów obligatoryjnych nr 3 i 4. Pierwsza z zasygnalizowanych zmian wynika z autonomii poszczególnych wydziałów, które często dla uzupełnienia niedoborów godzin zlecają prowadzenie zajęć swoim jednostkom, nie zważając na ich merytoryczne kompetencje.

Inne zmiany wiążą się z reorganizacją programu studiów. Ze względu na fakt, że zmiany programu studiów wprowadzone w bieżącym roku akademickim obejmą studentów, którzy rozpoczęli studia w roku 2001, a studenci wyższych lat realizują poprzedni program nauczania, przy omawianiu procesu kształcenia skoncentruję się na dotychczasowych doświadczeniach.

Studia dzienne

Wśród zadań dydaktycznych Katedry na studiach dziennych najważniejszą pozycję zajmują przedmioty obligatoryjne. Stanowią one bowiem stały element w procesie planowania obciążenia dydaktycznego Katedry. Od momentu powołania Katedry realizowane są w tej kategorii zajęcia z geodezji – z początku w ramach przedmiotu „Miernictwo i niwelacja” na Wydziale Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego (w latach 1919-39 oraz 1945-1949) (Protokoły … 1999, Piasta 2002), a po podziale wymienionego wyżej wydziału na Wydział Rolny i Leśny – w ramach „Miernictwa„. Po utworzeniu Akademii Rolniczej w 1951 r. zajęcia dydaktyczne obejmowały na Wydziale Leśnym kolejno: „Miernictwo„, „Miernictwo i niwelację„, a obecnie „Geodezję leśną„: na Wydziale Rolnym -„Miernictwo i pomiary rolne” oraz „Melioracje rolne” (Piasta 2002).
Na obecnym Wydziale Melioracji i Inżynierii Środowiska (w latach 1962-1970 na Oddziale Melioracji Wodnych, od 1970 r. na Wydziale Melioracji Wodnych) była to na początku „Geodezja„, później – „Geodezja i fotogrametria„, a obecnie – „Geodezja z fotogrametrią” (Lewandowski 1987).

Szczególnie ważny element procesu kształcenia w ramach wyżej wymienionych przed … miotów geodezyjnych stanowią ćwiczenia terenowe. Niestety liczba godzin przeznaczonych na tego typu ćwiczenia ulega sukcesywnie zmniejszeniu. Pierwotnie na Wydziale Leśnym realizowano je w latach 1950-56 w wymiarze 108 godzin, w latach 70 i 80- tych – 90 godzin, obecnie -24 godzin. Na Wydziale Melioracji i Inżynierii Środowiska z początkowej liczby 144 godzin pozostało najpierw 90 godzin, od 1987 roku -60 godzin, a od 2002 roku -30 godzin. W 1993 roku pojawiły się kolejne przedmioty obligatoryjne – „Planowanie przestrzenne„, „Urządzenia rolne” oraz „Teledetekcja i fotointerpretacja„.

Przedmioty fakultatywne wprowadzono do programów studiów w roku 1993. Na WMiIŚ przedmioty zaproponowane przez Katedrę Geodezji były wybierane od tegoż roku (przedmioty nr l, 2, 3 i 4), na kierunku Agronomia przedmiot nr 7 wybierano w latach 1996, 1997 i 1998, a na kierunku Ochrona Środowiska przedmiot nr 6 wybrano w roku ubiegłym.

Prowadzenie przedmiotów specjalizacyjnych przez pracowników Katedry Geodezji najwcześniej miało miejsce na Wydziale Leśnym (przedmioty 2 i 3), w roku 1997- na kierunku Ochrona Środowiska (przedmiot nr l),od przyszłego roku po dłuższej przerwie – na Wydziale Ogrodniczym (przedmiot nr 4).

Studia zaoczne

Pierwszym przedmiotem realizowanym przez Katedrę Geodezji na studiach zaocznych były „Melioracje i pomiary rolne” na Wydziale Rolniczym (od r. 1957), a następnie ” Geodezja leśna” na Wydziale Leśnym (od 1959 roku). Inauguracja Zawodowych Studiów Zaocznych (obecnie Zaocznych Studiów Inżynierskich) dla kierunku Inżynieria Środowiska na Wydziale Melioracji i Inżynierii Środowiska miała miejsce dopiero w roku akad.199611997. Na studiach tych Katedra Geodezji prowadzi przedmioty nr 7, 8 i 9. Otwarcie w roku akad. 2000/2001 Uzupełniających Zaocznych Studiów Magisterskich, na których rozpoczęło studia 31 osób przyczyniło się do podjęcia kolejnych zadań przez naszą Katedrę. Na tych studiach realizowany jest obecnie przedmiot fakultatywny „Gospodarka przestrzenna na terenach wiejskich„. Na następny (III) semestr został wybrany przedmiot „Systemy informacji przestrzennej w gospodarce przestrzennej obszarów wiejskich„. Kolejne zadania dydaktyczne wiążą się z inauguracją w bieżącym roku akad. Studiów zamiejscowych w Powodowie.

Studia podyplomowe

W ramach tej formy kształcenia na Podyplomowym Studium Zaocznym „Inżynieria Środowiska Wiejskiego” w latach 1994/95 i 1995/96 był prowadzony przedmiot „Planowanie przestrzenne„.

Przy opracowywaniu programów nauczania dla wszystkich wymienionych przedmiotów zwracano szczególną uwagę na potrzeby zawodowe przyszłych absolwentów. Skuteczność działań specjalistów z dziedziny inżynierii środowiska, ochrony środowiska, gospodarki leśnej czy kształtowania terenów zieleni uzależniona jest w dużej mierze od umiejętności wykonania prostych pomiarów terenowych oraz od właściwego wykorzystania informacji przestrzennej przekazywanej do niedawna przeważnie w postaci map kreskowych, obecnie – coraz częściej w postaci map obrazowych i zwizualizowanych map numerycznych.

W procesie kształcenia absolwentów wyżej wymienionych kierunków powinny być zatem przekazane informacje na temat terenowych sposobów pozyskiwania informacji przestrzennej, przetwarzania tej informacji oraz źródeł informacji przestrzennej, ich dostępności oraz sposobu wykorzystania.

Obok nauczania informującego ukierunkowanego na wyposażenie studentów w odpowiednią wiedzę bardzo ważne jest nauczanie kształcące zorientowane na rozwijanie umiejętności studentów. Efektywność przekazywania wiedzy wzrasta, gdy istnieje możliwość zastosowania zdobytej wiedzy zwłaszcza poprzez ćwiczenia terenowe.

Uzupełnianie wiedzy geodezyjno-kartograficznej następuje na poszczególnych etapach nauczania. W zależności od specjalności, na której prowadzone są przedmioty, obok mapy zasadniczej studenci poznają te spośród map tematycznych, które będą szczególnie ważne w ich przyszłej pracy zawodowej. Realizację zadań dydaktycznych ułatwiają skrypty opracowane przez pracowników Katedry, własne programy komputerowe „GEOLES” (wykorzystywane również w 23 innych ośrodkach), programy opracowane w innych ośrodkach takie jak: C-Geo, Geo Set, systemy informacji przestrzennej: MapInfo, MicroStation, Geo-Info oraz bogaty zbiór map i zdjęć fotogrametrycznych gromadzony w Składnicy Map.

W procesie nauczania wykorzystywane są optyczne instrumenty geodezyjne, sprzęt fotogrametryczny, dalmierz elektroniczny ELTA 50 oraz niwelator laserowy. Zapoznanie studentów (głównie magistrantów) z pomiarem odbiornikami GPS umożliwia współpraca z Zakładem Geodezji Planetarnej Centrum Badań Kosmicznych PAN oraz z Zarządem Geodezji i Katastru Miejskiego „GEOPOZ”.
Kształt programów dyskutowany jest na corocznych konferencjach Katedr Geodezji Wydziałów Niegeodezyjnych. Dwukrotnie (w r. 1995 i w r. 1997) odbyły się też Konferencje Katedr i Zakładów Geodezji na Wydziałach Melioracji i Inżynierii Środowiska. Warto zaznaczyć, iż organizacją II Konferencji w 1997 r. zajęła się nasza Katedra.

Prace magisterskie

Realizację prac magisterskich pod kierunkiem pracowników Katedry Geodezji rozpoczęto w 1950 r. Z początku były to prace przygotowywane na Wydziale Leśnym. W latach 1950-62 wykonano tam 19 prac magisterskich (9 prac w latach 1950-53 i 10 prac w latach 1958-1962). Po przeniesieniu Katedry Geodezji na Oddział, a następnie Wydział Melioracji Wodnych prace magisterskie wykonywali tylko studenci tegoż wydziału.

Obecnie wśród studentów studiów dziennych realizujących prace magisterskie w Katedrze Geodezji przeważają studenci WMiIŚ. W latach 1960-2001 wykonano 93 prace magisterskie, w tym tylko 2 na kierunku Ochrona Środowiska. Obecnie prowadzone są 4 prace magisterskie na studiach dziennych WMiIŚ, 7 prac na Zaocznych Uzupełniających Studiach Magisterskich oraz 2 prace na Wydziale Ogrodniczym. Do realizacji w roku akad. 2002/2003 zatwierdzono 11 prac na studiach dziennych WMiIŚ.

Tematyka obecnie prowadzonych prac magisterskich wiąże się z inwentaryzacją walorów oraz zagrożeń środowiska, kartograficznymi i geodezyjnymi metodami badania zmian środowiska, metodami przedstawiania mikrorzeźby, tworzeniem map numerycznych lub systemów informacji przestrzennej na potrzeby specjalistów z dziedziny gospodarki wodnej. Zainteresowanie tematyką prac wśród studentów jest duże, a magistrantami są często absolwenci technikum geodezyjnego.

Należy podkreślić, iż w bieżącym roku akademickim nastąpiła wyraźna poprawa warunków prowadzenia zajęć dydaktycznych. W nowej siedzibie. najbardziej ułatwia realizację zadań dydaktycznych własna sala seminaryjna, możliwość korzystania z nowoczesnych sal wykładowych i ćwiczeniowych w ‚budynku głównym naszego wydziału oraz lokalizacja magazynu sprzętu geodezyjnego i Składnicy Map w katedrze.

Oferta dydaktyczna Katedry Geodezji 1

Oferta dydaktyczna Katedry Geodezji 2

Przedmioty specjalizacyjne