Historia

Sylwetki pracowników emerytowanych katedry

 † Profesor dr hab. Tadeusz Cybulko

Prof. dr hab. Tadeusz Cybulko urodził się 22 kwietnia 1929 roku w Wilnie. W 1945 roku przybył do Góry Śląskiej. Tam pracował w szpitalu powiatowym uzupełniając jednocześnie średnie wykształcenie. Świadectwo dojrzałości uzyskał w 1948 roku. W 1949 roku podjął studia na Wydziale Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego, które ukończył w 1953 roku już jako absolwent Wyższej Szkoły Rolniczej, uzyskując dyplom magistra inżyniera leśnictwa. Już w 1952 roku, będąc jeszcze studentem, został młodszym asystentem w Katedrze Miernictwa.

W 1956 roku podjął studia doktoranckie (nazywane wtedy aspiranckimi) pod kierunkiem naukowym prof. Prosińskiego. Praca doktorska pt. "Kształtowanie się zawartości niektórych mikroelementów w sośnie pospolitej z różnych siedliskowych typów lasów" została opublikowana w dwóch częściach: 1. "Z badań nad zawartością pierwiastków śladowych u sosny pospolitej (Pinus sylvestris L.)" w Folia Forestalia Polonica, 2. Zawartość i rozmieszczenia żelaza w sośnie pospolitej (Pinus sylvestris L.)" w Pracach Kom Nauk Rol. I Kom Nauk Leś. PTPN. Stopień naukowy doktora nauk rolno-leśnych uzyskał w 1960 roku, a nominację na stanowisko adiunkta w 1961 roku. Problematyka ta była głównym kierunkiem dalszych badań profesora i oprócz sosny objęła brzozę i borówkę czernicę. Wyniki badań były publikowane oraz prezentowane na wielu konferencjach naukowych, budząc znaczne zainteresowanie. Z biegiem czasu ich wartość nie zmalała, lecz wobec rosnącego zainteresowania wpływem gospodarki leśnej na środowisko nabrały one jeszcze większego znaczenia. Rozprawa habilitacyjna dotyczyła reakcji borówki czarnej rosnącej w naturalnym środowisku na mineralne nawożenie. Warto tu podkreślić znaczenie podjętej problematyki badawczej; Co roku pozyskuje się kilkadziesiąt tych cennych owoców runa leśnego. Stopień naukowy doktora habilitowanego uzyskał w 1968 roku, natomiast na stanowisko docenta powołano go w 1969 roku. W 1982 roku Rada Państwa nadała mu tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego, czego konsekwencją było mianowanie go na stanowisko profesora.

Od 1970 roku pełnił funkcję dyrektora Instytutu Użytkowania Lasu i Inżynierii Leśnej Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu. Należy tu zaznaczyć, że 11 letni okres działalności tej jednostki pod kierownictwem prof. T. Cybulko wyróżnił się szczególną dynamiką rozwoju młodych kadr naukowych, czego przejawem była znaczna liczba publikowanych prac oraz dziesięć zakończonych rozpraw doktorskich. Po rozwiązaniu Instytutu Użytkowania Lasu i Inżynierii Leśnej prof. T. Cybulko mianowany został kierownikiem Katedry Użytkowania Lasu. Ponadto w latach 1979-1981 pełnił funkcję prorektora Akademii Rolniczej w Poznaniu. Zajmował się on najbardziej absorbującym kierunkiem działalności Uczelni, tj. sprawami nauczania studentów.

Dorobek naukowy Dorobek naukowy Pana prof. dr hab. Tadeusza Cybulko obejmuje 93 pozycje w tym 50 rozpraw naukowych, studiów lub monografii, 2 skrypty, 8 referatów oraz 27 opracowań niepublikowanych. Ponadto wymienić należy 19 recenzji w tym dwie opinie wniosków o doktorat honorowy, jedna o tytuł naukowy profesora, recenzje dwu rozpraw doktorskich, czterech podręczników akademickich, 3 konspektów podręczników oraz pięciu wniosków do KBN. Studiując dorobek naukowy profesora Cybulko dostrzega się pewną konsekwencję w rozwijaniu określonych kierunków badawczych, prowadzącą do przedstawienia kilku monotematycznych cykli opracowań. Stanowią poważny wkład w dorobek naukowy z zakresu leśnictwa.

Wyróżnić należy tu cykle prac na temat składu chemicznego drzew i roślinności dna lasu, a także na temat borówki czarnej, żywicowania i podkrzesywania drzew. Na szczególną uwagę zasługuje cykl ponad dwudziestu publikacji dotyczących borówki czarnej. Obejmują one wszechstronną analizę wpływu różnorodnych czynników na plonowanie borówki, tj. nawożenia, cech krzewinek, wilgotności krzewinek itp. Bardzo interesujące są prace dotyczące składu chemicznego liści oraz zmian wilgotności organów naziemnych krzewinek. W cyklu nie pominięto oczywiście części podziemnej, opisując szczegółowo zasięg kłączy krzewinek borówki czarnej. Za cenne osiągnięcie naukowe uznać należy cykl prac na temat składu chemicznego drewna sosny, brzozy i morwy.

Uzyskane przez autora wyniki badań stanowić mogą podstawę metodyczną prac dotyczących wpływu cięć na wycofywanie ze środowiska leśnego niektórych pierwiastków. Kolejny cykl publikacji, a także prac niepublikowanych dotyczy żywicowania. Za szczególnie godny uwagi uznać należy cykl badań zmierzających do opracowania tablic wydajności żywicy. Godne uwagi są także prace poświęcone ocenie wpływu niektórych stymulatorów na wydajność żywicowania sosny. Za swego rodzaju ciekawostkę uznać należy publikację dotyczącą wpływu żywicowania na zawartość olejków w igłach żywicowanych drzew. Kolejnym zagadnieniem, któremu profesor Cybulko poświęcił wiele uwagi było podkrzesywanie drzew. Poza kilkunastoma referatami i publikacjami z tego zakresu, na uwagę zasługuje wiele prac magisterskich, zrealizowanych pod kierunkiem profesora Cybulko. Pragnę podkreślić, że to właśnie w tym cyklu prac po raz pierwszy stwierdzono, że pogląd o niedopuszczalności podkrzesywania sosen z żywych gałęzi jest sprzeczny z uzyskanymi wynikami badań.

Duże znaczenie zaangażowania się profesora Cybulko w badania nad podkrzesywaniem polega także na odnalezieniu przez niego zapomnianej już powierzchni doświadczalnej profesora Sucheckiego. Stała się ona poligonem badawczym dla wielu później realizowanych prac naukowych, m.in. rozprawy doktorskiej i habilitacyjnej prof. Pazdrowskiego. Poza tym opublikował on inne prace, stanowiące swego rodzaju margines głównego nurtu jego pracy naukowej. Wymienić tu można jego znaczący wkład w realizację Projektu Badawczego Zamawianego PBZ 067/1 pt.: Zabezpieczenie przed deprecjacją surowca drzewnego pozyskanego z drzewostanów objętych klęskami żywiołowymi.

Na uwagę zasługują także oczekujące na opublikowanie badania stanowiące punkt wyjścia do opracowania klasyfikacji jakościowo-wymiarowej oraz prace nad oceną uszkodzeń drzewostanów przez zwierzynę. Przy omawianiu dorobku naukowego profesora Cybulko nie można pominąć obszernego skryptu "Pozyskiwanie drewna", który przez wiele lat był dla studentów podstawowym podręcznikiem , stanowiącym kompendium wiedzy z zakresu głównego użytkowania lasu. Działalność dydaktyczna i organizacyjna Profesor Cybulko kieruje Katedrą Użytkowania Lasu.

Według opracowanych przez niego programów realizowane są zajęcia dydaktyczne z przedmiotów "Uboczne użytkowanie lasu" oraz "Leśna produkcja uboczna". Prowadzi on wykłady z wyżej wymienionych przedmiotów oraz z "Wybranych zagadnień z użytkowania lasu", Pozyskanie płodów runa leśnego a ochrona środowiska leśnego (Studium Podyplomowe) oraz Gospodarka Leśna (Kierunek Ochrona Środowiska). Profesor Cybulko był promotorem 3 rozpraw doktorskich oraz 73 prac magisterskich. Ich tematyką było uboczne użytkowanie lasu, jakość techniczna i skład chemiczny drewna, igliwia, kory oraz jadalnych owoców leśnych.

Od 27 lat kieruje najpierw Instytutem Użytkowania Lasu i Inżynierii Leśnej, potem Katedrą Użytkowania Lasu. Był członkiem i przewodniczył znacznej liczbie komisji rektorskich, wydziałowych oraz doktorskich i habilitacyjnych. W tym zakresie wyróżniał się szczególną aktywnością. Należy tu podkreślić, że zawsze gotów był służyć Wydziałowi swoim doświadczeniem i wiedzą, przeznaczając na tę działalność wiele cennego czasu. Brał udział w rozstrzyganiu konkursów na stanowiska asystenckie i profesorskie oraz w pracach komisji ds. tytułów naukowych. W latach 1975-77 był członkiem Komitetu Nauk Leśnych PAN, a w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych był członkiem Rady Naukowej RiLZD. W latach 1979-1981 pełnił funkcję prorektora ds. nauczania.

Współpraca z innymi ośrodkami naukowymi obejmowała wspólne badania prowadzone prawie z wszystkimi krajowymi jednostkami naukowymi. Uczestniczył także w wielu krajowych i zagranicznych konferencjach naukowych, na których przedstawiał interesujące referaty i wielokrotnie przewodniczył poszczególnym posiedzeniom. Na podkreślenie zasługuje także fakt, że profesor Cybulko za swoją działalność naukową i dydaktyczną odznaczony został Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz honorową odznaką resortu: Zasłużony dla Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego. Profesor zmarł 10.10.2010 roku.

Dieter F. Giefing

 † dr hab. Zygmunt Filipek profesor AR

Urodził się 30 kwietnia 1923 r. w Lublinie. Gimnazjum ukończył w 1939 r. w Kielcach, świadectwo dojrzałości uzyskał w 1945 r. Studia lesne odbył na Wydziale Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego. Dyplom mrg inż. leśnictwa otrzymał w 1950 r. Pracę w katedrze Użytkowania Lasu rozpoczął 1 marca 1951 r., a zakończył ją, przechodząc na emeryturę 30 września 1993 r. Stopień doktoera nauk leśnych otrzymał w 1957 r., zaś stopień doktora habilitowanego w zakresie ubocznego użytkowania lasu w 1965 r.

Na stanowisko docenta został powołany w 1966 r., a na stanowisko profesora AR w Poznaniu w 1990 r. Przez cały czas pracy w Katedrze jego zainteresowania naukowe skupiały się przede wszystkim na ubocznym użytkowaniu lasu. Jest autorem 44 publikacji, przeważnie współautorskich, dwie z nich to książki, trzy skrypty, reszta to rozprawy i artykuły naukowe. Docent Zygmunt Filipek jest znawcą i specjalistą z zakresu leśnych surowców garbnikowych oraz produkcji kompostów na bazie sosnowej i świerkowej kory odpadowej, powstałej z mechanicznego korowania surowca drzewnego na składnicach Lasów Państwowych.

W Uczelni prowadził wykłady, ćwiczenia, seminaria i konwersatoria z nauki o surowcu drzewnym, pozyskiwania drewna, z zagadnienia: kora jako surowiec. Był promotorem 35 prac magisterskich. Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
na podstawie opracowania T. Cybulko

 † Profesor dr hab. Zygmunt Miler

Urodził się 4 stycznia 1921r. w Chwalibogowie, pow. Września. Do 1939 r. ukończył szkołę podstawową, gimnazjium i pierwszą klasę liceum. Czas wojny spędził na przymusowych robosach w gospodarstwach rolnych w Niemczech. Po wojnie powrócił do Gniezna, gdzie ukończył naukę w liceum, uzyskując świadectwo dojrzałości.

Studia leśne odbył na Wydziale Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego; dyplom mgr inż. leśnictwa otrzymał w 1949 r. Jako student IV roku rozpoczął pracę naukową w Katedrze Inżynierii Leśnej. Do pracy w Katedrze Użytkowania Lasu przeszedł z chwilą powołania jej do życia (1950 r.) i był w niej zatrudniony jako nauczyciel akademicki do czasu przejścia na emeryturę w 1991 r. Stopień doktora nauk leśnych uzyskał w 1962 r. , zaś doktora habilitowanego w zakresie użytkowania lasu w 1965 r. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1979 r. Zainteresowania naukowe Profesora dotyczyły: technicznych własności drewna, wydajności pracy robotnika leśnego, podkrzesywania drzew leśnych, ergonomii pracy w pozyskaniu drewna oraz składu ilościowo-jakościowego substancji żywicznych w karpinie sosnowej. Jest autorem kilkudziesięciu rozpraw i artukułów naukowych, publikowanych w kraju i za granicą.

Wykonał kilkadziesiąt ekspertyz naukowych oraz wydał 7 podręczników i skryptów. Prowadził wykłady z pozyskiwania drewna, ćwiczenia kameralne i terenowe z głównego użytkowania lasu. Był promotorem ponad 100 prac magisterskich. Współpracował naukowo z pokrewnymi placówkami naukowymi w Słowacji (Zwoleń), Niemczech (Tharandt). Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł w sierpniu 2007.
na podstawie opracowania T. Cybulko

dr hab. inż. Lidia Antkowiak 
Po ukończeniu studiów, jako magister inżynier chemicznej technologii drewna, na Wydziale Technologii Drewna Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu została nauczycielem akademickim w Katedrze Użytkowania Lasu. Po odbyciu stażu pracowała w Katedrze na stanowiskach: asystenta, starszego asystenta i adiunkta. Stopień nauk leśnych uzyskała w 1971 roku, a doktora habilitowanego nauk leśnych z zakresu użytkowania lasu w 1993 roku. ! 1980 roku odbyła dwutygodniowe staże w SGGW i IBL w Warszawie oraz na przełomie lat 1981/82 czteromiesięczny staż zagraniczny w Katedrze Użytkowania Lasu Sekcji Leśnej (Tharandt-NRD) Technicznego Uniwersytetu w Dreźnie.

Od 1979 roku datuje się początek Jej bardzo owocnej współpracy naukowej z Katedrą Użytkowania Lasu w Tharadtcie, przede wszystkim w dziedzinie żywicowania sosny. W ramach tej oficjalnej współpracy miały miejsce przez okres jedenastu lat, liczne wyjazdy do Tharandtu na konsultacje naukowe. W ramach rewanżu przyjmowała współpracowników niemieckich w Poznaniu. Z czasem do planu organizowanych spotkań z Niemcami włączono również zagadnienia związane z pozyskiwaniem drewna oraz nauką o surowcu drzewnym.

Dwa zagadnienia, mieszczące się w ramach ubocznego użytkowania lasu, stanowiły kierunek Jej zainteresowań naukowych. Jedno z nich dotyczyło użyteczności i intensyfikacji plonowania jagodzisk borówki czarnej (Vaccinium myrtillus L.) oraz biologii i morfologii tej rośliny i było badane przy pomocy izotopów. Drugie natomiast, dotyczące żywicowania sosny zwyczajnej, obejmowało sprawy, zarówno teoretyczne, jak i praktyczne. Wyniki badań nad żywicowaniem znalazły zastosowanie w przemysłowym pozyskiwaniu żywicy. W tej grupie badań mieści się również zagadnienie będące na pograniczu leśnictwa i chemicznej technologii drewna, a mianowicie, zagadnienie określenia możliwości i intensywności przeżywiczenia tkanki drzewnej pni sosen przy pomocy gramoksonu. Publikowany dorobek naukowy dr hab. L. Antkowiak liczy 42 pozycje.

Wykonywana praca dydaktyczna przez dr hab. L. Antkowiak polegała przede wszystkim na prowadzeniu ćwiczeń kameralnych i terenowych oraz wykładów ze studentami studiów stacjonarnych i zaocznych Wydziału Leśnego z trzech przedmiotów, tj. „ nauki o surowcu drzewnym”, pozyskiwaniu drewna i „ubocznego użytkowania lasu”, a w początkowym okresie pracy także z „transportu leśnego” Od 1993 roku dr hab. L. Antkowiak skierowała swoje zainteresowania na zagadnienia użytkowania i pozyskiwania leśnych roślin leczniczych oraz wykorzystania kory drzew leśnych. Z dniem 1 stycznia 1998 roku, po upływie 36 lat pracy w Katedrze, przeszła na emeryturę.