Z inicjatywy Katedry Rynku i Marketingu Uniwersytet u Przyrodniczego w Poznaniu oraz Katedry Strategii Marketingowych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, 28 listopada 2014 roku odbyła się konferencja naukowa „Zrównoważona konsumpcja a strategie marketingowe przedsiębiorstw”. Było to już trzecie spotkanie zorganizowane w ramach projektu „Rynki żywnościowe” (rynkizywnosciowe.pl). Patronat merytoryczny nad konferencją objęło Polskie Towarzystwo Badaczy Rynku i Opinii oraz Polskie Naukowe Towarzystwo Marketingu, a partnerem konferencji było Stowarzyszenie Rolnictwo Zrównoważone.
Tematem wiodącym tegorocznej edycji była zrównoważona konsumpcja. Zjawisko to traktowane było szeroko, z uwzględnieniem perspektywy zarówno przedsiębiorstw jak i konsumentów, naukowców oraz przedstawicieli praktyki. Czy rynki komercyjne podążają za ideami konsumpcji zrównoważonej, czy też same te zjawiska kreują? Jak ie jest miejsce idei zrównoważonej konsumpcji w strategiach marketingowych przedsiębiorstw? To pytania, na które odpowiedzi starali się znaleźć organizatorzy konferencji.
Na konferencję zgłoszono 70 artykułów naukowych, które przed publikacją zostaną poddane procesowi podwójnej recenzji (double-blind review). Zgłoszone artykuły dotyczyły zarówno zagadnień teoretycznych, jak i opisywały wyniki licznych badań w prowadzonych obecnie w kraju w zakresie konsumpcji. Przeważały tematy dotyczące za chowań konsumentów, nie zabrakło jednak opracowań poświęconych problematyce przedsiębiorstw oraz roli państwa w kreowaniu zachowań konsumpcyjnych. Nadesłane artykuły pochodziły z 22 uczelni.
W obradach, które odbyłby się w zabytkowych wnętrzach Kolegium Rungego na terenie Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, wzięło udział około 70 osób, wśród których byli naukowcy oraz liczni przedstawiciele praktyki gospodarczej.
Po otwarciu konferencji, które prowadzili prof. dr hab. Zygmunt Waśkowski (Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu) oraz dr hab. Rafał Baum (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu) rozpoczęły się obrady. Zgodnie z zamysłem organizatorów, brali w nich udział przedstawiciele nauki oraz praktyki gospodarczej.
W wystąpieniu otwierającym konferencję prof. dr hab . Krystyna Gutkowska (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego) wskazała na powiązania pomiędzy zrównoważoną konsumpcją oraz zrównoważonym rozwojem. Omówiła także szeroko przejawy zachowań konsumentów, które mieszczą się w nurcie zrównoważonej konsumpcji. W podsumowaniu swojego wystąpienia Pani Profesor podkreśliła, że mimo iż konsumpcja zrównoważona jest zjawiskiem coraz bardziej popularnym to wielu konsumentów utożsamia ją z ekologizacją konsumpcji, co stanowi zawężenie pojęcia. Często też świadomość tego pojęcia nie łączy się z zachowaniami zrównoważonymi w zakresie konsumpcji. Jako reprezentant praktyki gospodarczej, w sesji otwierającej konferencję, wystąpiła Pani Katarzyna Gawlik (TNS Polska). Przed stawiła ona interesującą prezentację zawierającą wybrane wyniki projektu „Konsument 2014” przeprowadzonego przez Polskie Towarzystwo Badaczy Rynku i Opinii. Omawiając liczne przykłady zachowań konsumentów oraz strategii produktowych i komunikacyjnych przedsiębiorstw wskazała na rosnącą dla konsumentów wartość czasu, rosnącą skłonność do poszukiwaniu minimalizmu w konsumpcji, przełamywania schematów i wzorców zachowań.
W dalszej konferencji zmieniony został sposób prowadzenia obrad – rozpoczęły się panele dyskusyjne. Pierwszy panel pt. „Konsumpcja zrównoważona – pomiędzy teorią a praktyką” moderowany był przez prof. dr hab. Władysławę Łuczkę (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu) a wzięły w nim udział: dr Joanna Chudzian (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego), dr hab. Wioletta Knapik (Uniwersytet Rolniczy w Krakowie), Roma Pank owska (AFEKT Agencja Reklamowa), dr Monika Skorek (Uniwersytet Warszawski), dr Anna Wielicka-Regulska (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu). W trakcie dyskusji panelowej zwrócono uwagę na różnorodny sposób definiowania pojęcia konsumpcja zrównoważona, podkreślono, że definicje powinny uwzględniać aspekty ekonomiczne, społeczne oraz ekologiczne. Dużo uwagi poświęcono aspektom społecznym konsumpcji zrównoważonej, np. zachowaniom, które sprzyjają bud owaniu więzi społecznych, jak konsumpcja kolaboratywna, czy też znaczeniu poczucia sprawiedliwości społecznej w procesie decyzyjnym. Jak zaznaczono proces wdrażania koncepcji zrównoważonej konsumpcji do strategii marketingowych w praktyce gospodarczej, znajduje się w fazie początkowej. Jedną z przyczyn takiego stanu może być wciąż niewielka skala zachowań konsumentów, które mieszczą się w nurcie zrównoważonej konsumpcji. Wynika to, między innymi, z przymusu ekonomicznego oraz wciąż silnego konsumpcjonizmu. W trakcie dyskusji, która wywiązał a się bezpośrednio po zakończeniu panelu podkreślono dużą rolę państwa w kreowaniu modelu konsumpcji opartego o koncepcje zrównoważenia.
Drugi panel dyskusyjny pt. „Zrównoważona konsumpcja – perspektywa przedsiębiorstw” moderowany był przez dr hab. Ewę Jerzyk, prof. UEP (Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu), w dyskusji panelowej uczestniczyli: Dariusz Rutkowski (Stowarzyszenie Rolnictwo Zrównoważone), dr Marek Seretny (Politechnika Warszawska), dr Ewa Stawicka (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego), dr inż. Agnieszka Tul-Krzyszczuk (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego), Jarosław Wańkowicz (Farm Frites Poland SA.). Wśród wielu wątków, które zostały poruszone warto podkreślić dyskusję na temat możliwości współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami w ramach projektów, uwzględniających koncepcje zrównoważonego rozwoju, co łączy się z tematem społecznej odpowiedzialności biznesu. Uczestnicy panelu zastanawiali się również czy zrównoważona konsumpcja przyczynia się do rozwoju przedsiębiorstwa czy też może go blokować. Praktycy biorący udział w panelu podkreślali zwłaszcza znaczenie aspektu ekonomicznego wskazując, że zrównoważony rozwój dla przedsiębiorstwa to przede wszystkim stabilna sytuacja finansowa. W trakcie dyskusji dr Marek Seretny przedstawił również opracowany przez siebie model sustainable marketing.
Ostatni panel dyskusyjny, moderowany przez dr hab. Krystynę Rejman (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego), poświęcony był konsumpcji zrównoważone j rozważanej z perspektywy konsumentów. W panelu uczestniczyli: dr Karolina Ertmańska (Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie), dr Agata Grabowska (CPC Join the Dots, Polskie Towarzystwo Badaczy Rynku i Opinii), dr inż. Katarzyna Łazorko (Politechnika Częstochowska) , Tomasz Sikora (Insytut Globalnej Odpowiedzialności), dr Agnieszka Wilczak (Uniwersytet Warszawski), dr Jolanta Zrałek (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach). Paneliści zastanawiali się miedzy innymi nad motywacją konsumentów, którzy przejawiają zachowania w zakresie zrównoważonej konsumpcji – jakie są przyczyny takich zachowań oraz czy i w jaki sposób zachowania te można upowszechniać. Znaczna część dyskusji była poświęcona oddolnym inicjatywom konsumenckim, których przejawem są np. społeczności rolnictwa wspieranego społecznie (RWS). Poruszono również temat promowania właściwych i prozdrowotnych nawyków żywieniowych a także problem marnotrawstwa żywności.
Podsumowania konferencji dokonał prof. dr hab. Michał Sznajder (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu), który stwierdził, że w trakcie obrad udało się dotknąć problemów konsumpcji zrównoważonej na trzech poziomach: indywidualnego konsumenta, społeczeństwa, całej ludzkości.
Duże zainteresowanie konferencją oraz ożywiona dyskusja dowodzą, że podjęty został temat ważny, który interesuje zarówno przedstawicieli nauki jak i praktyki gospodarczej. Fakt, że w trakcie obrad pojawiło się wiele nowych wątków powiązanych z głównym tematem konferencji wskazuje na potrzebę kontynuowania spotkań i dyskusji w zakresie konsumpcji zrównoważonej.
Galeria konferencji
