W wyniku rozstrzygnięcia 12 konkursu OPUS prof. dr hab. Hieronim Jakubowski reprezentujący naszą Katedrę uzyskał finansowanie projektu pt. "Odpowiedź autoimmunologiczna i liza skrzepów fibrynowych w chorobach sercowo-naczyniowych".
Serdecznie gratulujemy!
Streszczenie projektu
Nr rejestracyjny: 2016/23/B/NZ5/00573; Kierownik projektu: prof. dr hab. Hieronim Jakubowski
Homocysteina (Hcy) jest aminokwasem siarkowym, który powstaje w organizmie z metioniny dostarczonej z pożywieniem. Stan podwyższonego stężenia Hcy we krwi (hiperhomocysteinemia, HHcy) prowadzi do m.in., chorób sercowo-naczyniowych (CVD) i jest silnym czynnikiem prognostycznym śmiertelności u pacjentów cierpiących na te choroby. Pomimo to, obniżenie tHcy na skutek suplementacji kwasem foliowym i witaminami grupy B, nie redukuje jednak częstości zdarzeń sercowo-naczyniowych. Rozbieżność ta może wynikać z faktu, że tHcy jest markerem złożonym, który nie obejmuje toksycznego metabolitu, tj. tiolaktonu Hcy (HTL), który jest niezależnie powiązany z CVD. Najnowsze badania przeprowadzone przez grupę Kierownika Projektu obejmujące ponad 3 000 pacjentów z CVD, wykazały, że HTL jest czynnikiem prognostycznym zawału mięśnia sercowego, niezależnym od tradycyjnych czynników ryzyka i tHcy osocza. Nasza hipoteza mówi, że HTL przyczynia się do rozwoju CVD przez promowanie zakrzepicy i odpowiedzi autoimmunologicznej. Hipotezę tę planujemy przetestować na próbkach osocza i surowicy pochodzących od pacjentów z CVD, objętych norweskim projektem WENBIT (Western Norway B Vitamin Intervention Trial cohort), u których wcześniej zmierzyliśmy HTL. W próbkach tych zmierzymy czas lizy skrzepu fibrynowego w osoczu, poziom przeciwciał specyficznych względem N-Hcy-białka oraz aktywność enzymu detoksykującego HTL (paraoksonazy 1). Przeprowadzimy również analizy statystyczne w celu oceny użyteczności zmierzonych parametrów jako czynników prognostycznych zawału serca oraz identyfikacji determinant czasu lizy skrzepu fibrynowego i poziomu autoprzeciwciał anty N-Hcy-białko.
Wierzymy, że proponowany projekt dostarczy nowych informacji dotyczących powiązania HTL z parametrami lizy skrzepow fibrynowych oraz poziomem przeciwciała anty-N-Hcy-białko i doprowadzi do uzyskania wglądu w przyczyny, zapobieganie i leczenie chorób sercowo-naczyniowych związanych z HHcy. Nasz projekt jest innowacyjny, gdyż zakłada zbadanie nietestowanych wcześniej hipotez, przez co może prowadzić do odkrycia nowych czynników ryzyka CVD i wyjaśnić dlaczego obniżanie tHcy nie poprawia rokowań pacjentów z CVD.
Kwota dofinasowania 1 015 300 zł
Jednocześnie dofinasowanie w ramach konkursu OPUS uzyskała również dr Marzena Skrzypczak-Zielińska, nasza współpracowniczka z Instytutu Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu w ramach projektu pt. "Farmakogenetyka leków tiopurynowych u pacjentów z nieswoistymi zapaleniami jelit - zastosowanie najnowszych metod sekwencjonowania DNA do pogłębionej analizy czynników genetycznych zaangażowanych w reakcję na leczenie". Projekt będzie wykonywany w ścisłej współpracy z naszą Katedrą.
Serdecznie gratulujemy!
Streszczenie projektu
Nr rejestracyjny: 2016/23/D/NZ2/01620; Kierownik projektu: dr Marzena Skrzypczak-Zielińska
Nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ) to przewlekłe choroby przewodu pokarmowego o podłożu autoimmunologicznym, których etiologia dotychczas nie została w pełni poznana. Niestety, z roku na rok liczba chorych w Polsce, jak i na świecie, zwiększa się. NChZJ objawiają się chronicznym i niekontrolowanym zapaleniem błony śluzowej przewodu pokarmowego. Organizm chorego traci zdolność do wyciszania reakcji odpornościowej, co skutkuje utrzymywaniem się długotrwałego stanu zapalnego. Prowadzi to do poważnych konsekwencji zdrowotnych, występowania pełnościennego zapalenia, ropni, przetok wewnętrznych i zewnętrznych oraz zwężenia światła jelit. Pogorszony stan organizmu bez wątpienia wpływa również na funkcjonowanie pacjenta, jego relacje z otoczeniem oraz osłabienie kondycji psychicznej. NChZJ dotykają najczęściej ludzi młodych, pomiędzy 15 a 30 rokiem życia, chociaż zwiększony wzrost zapadalności zaobserwowano również pomiędzy 50 a 70 rokiem życia. Brak możliwości pełnego wyleczenia zmusza pacjentów do długotrwałego zażywania środków farmakologicznych, w cięższych przypadkach niezbędna jest interwencja chirurgiczna. Charakter choroby wymaga długotrwałej terapii, niejednokrotnie do końca życia, stąd bardzo ważna jest dla tej grupy pacjentów personalizacja leczenia.
Najczęściej stosowanymi lekami pierwszego rzutu są glikokortykosteroidy, leki o szybkim działaniu przeciwzapalnym, jednak obserwuje się, że ok. 20% pacjentów wykazuje oporność na leczenie, a u blisko 40% terapia prowadzi do steroidozależności. Alternatywę stanowią leki tiopurynowe, pozwalające osiągnąć długotrwałą remisję. Niestety, również ta forma terapii nie jest wolna od wad. Wykazano, że u ok. 30% pacjentów nie występuje efekt terapeutyczny lub pojawiają się niekorzystne efekty uboczne. Postuluje się, że obserwowane zróżnicowanie w odpowiedzi na leczenie tiopurynami wynika z podłoża genetycznego. Potwierdzają to przeprowadzone badania nad genami kodującymi enzymy szlaku metabolicznego leków tiopurynowych, jednak dotychczas analizowane były pojedyncze czynniki. Bez wątpienia, odpowiedź organizmu na leczenie jest procesem wyjątkowo złożonym, dlatego w naszym projekcie przeanalizujemy dużą grupę genów kandydujących, potencjalnie odpowiedzialnych za zmienną reakcję pacjentów na leczenie tiopurynami. Wykorzystując najnowsze osiągnięcia genetyki molekularnej, nasze analizy zostaną oparte na nowoczesnej, wysokoprzepustowej metodzie sekwencjonowania następnej generacji (ang. Next Generation Sequencing). Wybrane geny zostaną przeanalizowane pod kątem występowania mutacji oraz zmian epigenetycznych, a następnie podejmiemy próbę powiązania określonych wariantów genów z odpowiedzią pacjentów na leczenie.
Badania przeprowadzone w projekcie mają na celu identyfikację i scharakteryzowanie czynników genetycznych i epigenetycznych mogących mieć wpływ na zróżnicowaną reakcję pacjentów na leczenie tiopurynami. Wyniki naszych badań mogą stanowić podstawę do dalszej personalizacji leczenia pacjentów z NChZJ, umożliwić identyfikację pacjentów niereagujących na terapię jeszcze przez jej rozpoczęciem. Pozwoli to na uniknięcie niebezpiecznych efektów ubocznych, dobranie odpowiedniej dawki leku i w konsekwencji obniżenie kosztów terapii oraz, co najważniejsze, przyczyni się do poprawy zdrowia pacjentów i pozwoli zaoszczędzić im dodatkowego cierpienia wynikającego z niepowodzenia zastosowanej terapii.
Kwota dofinasowania 902 196 zł
